Thách thức và triển vọng mới cho CNTT

11:46 SA @ Thứ Ba - 25 Tháng Mười, 2005

Liệu IT đã “hết thời”?

Những năm gần đây, một số doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin (IT) đang trở nên héo tàn. Nhiều ý kiến cho rằng cuộc cách mạng công nghệ thông tin đã kết thúc. Một số người còn hoài nghi rằng, lĩnh vực công nghệ đã làm xoay chuyển cả nền kinh tế và nắm bắt những ý tưởng sáng tạo của con người trong nhiều năm nay giờ đây đã trải qua giai đoạn đỉnh điểm của nó. Thực sự là sau 4 thập kỷ đạt tỷ lệ tăng trưởng hàng năm là 10%, cao hơn gấp hai lần so với tỷ lệ tăng trưởng GDP, chi tiêu cho IT của các doanh nghiệp đã giảm xuống trong 2 năm liên tục. Và các nhà quản lý IT thuộc các doanh nghiệp cho biết họ sẽ không tăng chi tiêu chi IT lên quá 3% trong năm nay. Thậm chí, một số công ty khổng lồ trong lĩnh vực IT cũng bắt đầu có chung quan điểm như vậy. Theo ý kiến của một số nhà phân tích thì toàn bộ ngành công nghiệp IT sẽ thực sự giảm sút và mối nghi ngờ thậm chí còn sâu sắc hơn khi bàn về việc liệu ngành này có lại tăng trưởng trở lại hay không.

Bị thất vọng bởi những hứa hẹn không thành và bị rối bời bởi sự thay đổi nhanh đến chóng mặt của một loạt các bộ phần cứng và phần mềm còn chưa được tận dụng hết, người mua doanh nghiệp đã tỏ ra hoài nghi hơn bao giờ hết. Và giờ đây một số nhà chuyên môn còn nói rằng IT cũng không thể mang lại cho các doanh nghiệp bất kỳ một lợi thế cạnh tranh hay sự tăng trưởng nào cao hơn so với các công nghệ đã lỗi thời trước đây, như điện năng chẳng hạn. Liệu tất cả những điều đó có nghĩa là IT sẽ không còn thích hợp nữa? Và sẽ phát triển chậm lại? Sự thật là có một số bộ phận của IT có thể đã trải qua những ngày tốt đẹp nhất của chúng. Máy tính cá nhân giờ đây đã quá phổ biến đến mức chúng có thể sẽ không thể vượt quá 4% tăng trưởng doanh thu trong các năm tới. Cũng như các máy chủ, các bộ chương trình phần mềm doanh nghiệp có thể cũng không bao giờ lại đạt được một tỷ lệ tăng trưởng hai con số nữa. Trước đây, chúng ta đã từng được chứng kiến một bức tranh như vậy, điều tương tự đã từng xảy ra với các máy tính trung ương (mainframe computers) trong những năm 1970, do người mua đã chuyển hướng sang các loại máy tính mini rẻ hơn của Hãng Data General Corp. và Digital Equipment Corp. (DEC). Trong những năm 1980, đến lượt máy tính mini lại bị giảm sút do người mua đã đổ nhiều tỷ đôla hơn vào các loại máy tính cá nhân (PC) và máy chủ rẻ hơn và linh hoạt hơn.

Những nhận định lạc quan hơn

Thực tế là công nghệ luôn diễn ra theo một cách thức như vậy, các thị trường mới nổi lên dựa trên cơ sở nền tảng các công nghệ đang hoàn thiện. Giá cả thấp hơn làm cho các thị trường hàng loạt loại bỏ các sản phẩm thích hợp. Và các thị trường hàng loạt không tránh khỏi sẽ phải biến đổi và tiến hoá thành một cái gì đó không thể thấy trước được. Chỉ đến giữa những năm 1990, khi có hàng chục triệu người sở hữu máy tính PC, điều đó đã tạo ra ý nghĩa của việc liên kết chúng với nhau, từ đó làm nảy sinh cái trở thành Mạng Diện rộng Thế giới (World Wide Web – WWW). Ngày nay, hàng triệu người có máy tính xách tay và cầm tay, vì vậy điều này thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của các mạng không dây. Và hơn 20 triệu ngôi nhà ở Mỹ đã có đầu mối liên kết mạng băng rộng. Khả năng truy cập mạng Net nhanh chóng sẽ khơi mào các cách thức sử dụng Internet mới mà hiện nay chúng ta mới chỉ đang bắt đầu tưởng tượng ra.

Có thể nói một cách đơn giản là IT còn chưa hạ cánh, ngày hoàn toàn trưởng thành của nó có thể còn phải đợi hàng thập kỷ nữa. Cuộc cách mạng IT có thể có nhiều điều trùng hợp với các công nghệ có tác động biến đổi trước đó, chẳng hạn như đường sắt và điện năng chẳng hạn, nhưng nó khác ở một điểm then chốt, đó là các công nghệ cơ bản không những không chậm lại, mà chúng còn đang tăng nhanh hơn. Tính năng vi mạch máy tính cứ sau 18 tháng lại tăng gấp đôi, công suất ổ đĩa và tốc độ kết nối mạng Internet đều đang được cải tiến với tốc độ thậm chí còn nhanh hơn. Điều đó càng tạo đà cho ra đời các sản phẩm mới, từ đầu MP3 và DVD đến các dịch vụ mạng Web cho các doanh nghiệp, điều này đang gây rối loạn cho các ngành công nghiệp, từ ngành giải trí đến chăm sóc sức khoẻ. Andrew S. Grove - Chủ tịch Hãng Intel Corp, người đã từng hoạt động trong lĩnh vực IT hơn 40 năm nay đã phát biểu: “Theo kinh nghiệm của tôi, tốc độ thay đổi trong lĩnh vực IT giờ đây đang diễn ra nhanh chưa từng thấy”.

Sự thay đổi nhanh này cũng có nghĩa là những người sử dụng IT nhanh nhạy vẫn còn có nhiều cơ hội để tạo cho mình một lợi thế hơn so với những người tụt hậu. Sự thực là, các hãng kinh doanh khổng lồ hiện nay, từ Dell cho đến Wal-Mart Stores, cũng như các hãng mới phất như Amazon.com (AMZN) và JetBlue Airways (JBLU) đã đạt được vị trí dẫn đầu của mình, phần lớn nhờ vào việc sử dụng IT theo những cách đặc biệt. Các hãng đều khai thác một số các công nghệ giống nhau, đó là phần mềm Linux hay các máy chủ dựa trên cơ sở các vi mạch Intel. Nhưng chính kinh nghiệm của họ trong việc triển khai và phát huy các công nghệ đó năm này qua năm khác đã mang lại cho họ một lợi thế cạnh tranh không ngừng. Thực tế là, một số công ty đã áp dụng công nghệ và sử dụng nó có hiệu quả hơn nhiều so với các công ty khác và công ty nào sử dụng công nghệ không có hiệu quả sẽ bị tụt lại đằng sau.

Từ động cơ hơi nước đến xe hơi, mỗi một cuộc cách mạng công nghệ đều phải trải qua những giai đoạn xuống dốc theo chu kỳ như vậy. Theo Carlota Perez - tác giả của cuốn “Các cuộc cách mạng công nghệ và vốn tài chính: Động thái của bong bóng xà phòng và các kỷ nguyên vàng”, thì những sự đi xuống này không hề đánh dấu sự kết thúc của một cuộc cách mạng. Điều không thay đổi là, chúng ta đang chuẩn bị bước vào giai đoạn thời kỳ tăng trưởng dài nhất.

Từ những triển vọng mới …

Kỷ nguyên công nghệ gần đây nhất, cuộc cách mạng chế tạo hàng loạt được dẫn đầu bởi ngành chế tạo ô tô cũng có những tương đồng gần với IT ngày nay. Giá cả liên tục được hạ thấp do bị chi phối bởi các hiệu quả chế tạo, cộng thêm với giá dầu rẻ đã làm cho doanh số bán xe hơi tăng cao ngay trước khi kết thúc giai đoạn Đại suy thoái (Great Depression) và doanh số bán còn tăng mạnh hơn trong thời kỳ sau Chiến tranh Thế giới lần thứ II và trong suốt những năm 1960, kỷ nguyên vàng của ngành chế tạo xe hơi đã xảy ra. Ngày nay, IT cũng có yếu tố tương đương với giá dầu rẻ, đó là mật độ vi mạch ngày càng tăng lên không ngừng với giá thành thấp hơn, cộng thêm với sự tăng nhanh hơn về dung tích bộ nhớ và sự mở rộng ngày càng tăng của khả năng truy cập nhanh vào mạng Net. “Các động cơ hơi nước và điện năng đã trải qua một làn sóng cải tiến lớn, nhưng vẫn không lớn bằng sự cải tiến đối với IT” - Nhà kinh tế Eric Brynjolfsson thuộc Viện Công nghệ Massachusetts nói. “IT liên tục cải tiến, năm này sang năm khác, với tốc độ tăng theo hàm số mũ”.

Những cải tiến như vậy đang đưa người mua IT đến với thị trường. Hãng JetBlue Airways Corp. đã đầu tư vào một công nghệ mới mang tên “Giọng nói trên IP”, công nghệ này cho phép các mạng dữ liệu doanh nghiệp có thể vận hành sự liên lạc bằng điện thoại, sử dụng các giao thức Internet (Internet Protocol - IP). Điều này cho phép các bộ phận đặt chỗ có thể nhận được các cú điện thoại của khách hàng gọi đi từ nhà, qua đó có thể tiết kiệm được các chi phí văn phòng và giúp nâng cao mức lợi nhuận của Hãng lên đến 19%.

Người mua cũng đang trở nên bị cuốn hút bởi một loạt các công nghệ mới đang nổi mang nhiều hứa hẹn làm cho các hoạt động của các doanh nghiệp sẽ có hiệu quả hơn. Hãng Wal-Mart Stores Inc. đang tiến hành một đầu tư lớn vào các vi mạch nhận dạng vô tuyến (RFID), điều này sẽ cho phép hãng và các nhà cung ứng của hãng có thể theo dõi sự vận chuyển hàng hoá trên suốt đường đi từ nhà máy đến quầy kiểm tra. Sự theo dõi như vậy được cho là sẽ làm giảm được các thất thoát, giảm được số nhân công làm việc trong các kho hàng và có thể làm tăng doanh thu do có thể biết chắc chắn về lượng hàng trong kho. Các nhà phân tích dự đoán rằng, đến năm 2007, riêng Hãng Wal-Mart có thể đẩy được mức thu nhập lên 38% nhờ vào việc sử dụng RFID rộng rãi. Đây là một ví dụ điển hình về một công nghệ tiềm năng sẽ có tác động lớn đến mức độ nào.

Có thể nói mang nhiều hứa hẹn nhất là các công nghệ mới liên quan đến công nghệ số hoá với tiềm năng ngày càng lớn trong những năm tới. Hiện nay có gần 12% dân số thế giới có máy PC và thậm chí nếu tính cả những người sử dụng điện thoại di động liên kết mạng Internet, thì có khoảng 13% dân số nối vào mạng Web. Một ví dụ về các sản phẩm mới, đó là các máy điện thoại thông minh cài đặt trong các máy tính với đầu mối nối mạng Internet và camera. Hãng Gartner Dataquest hy vọng là mức thu nhập từ sản phẩm này có thể tăng 140% trong năm nay, lên đến 4,9 tỷ USD. Một số thị trường mới đang tăng trưởng nhanh nhất đó là các sản phẩm tiêu dùng, từ đầu DVD cho đến đầu MP3 và người tiêu dùng đang có một cơ hội lựa chọn vô cùng lớn trước các sản phẩm IT.

… đến những thách thức mới

Để nắm được lợi thế của những cơ hội mới, các công ty IT cần phải nhanh chóng sáng tạo lại chính bản thân mình. Thay bằng việc áp dụng các tiến bộ về silic, bộ nhớ và kinh tế học nối mạng để làm tăng nhanh tính năng của các sản phẩm hiện tại phục vụ cho các khách hàng cũ, họ cần nỗ lực tạo ra các sản phẩm hiện có và sản phẩm mới với giá rẻ hơn. Đây là một sự chuyển tiếp đầy khó khăn.

Ví dụ như, Hãng Intel hiện đang cố gắng để làm hài hoà giữa số tiền tỷ chi hàng năm cho các nhà máy chế tạo vi mạch với một thực tế rằng rất nhiều người tiêu dùng không cần tới các máy PC với các vi mạch mới nhất. Vì vậy, Hãng này đã chuyển sang nhằm vào các thị trường hoàn toàn mới, như điện thoại di động, máy tính cầm tay và dụng cụ nối mạng, việc sản xuất với số lượng lớn các thiết bị này có thể làm tăng khả năng sinh lợi của chúng. Chỉ riêng ba thị trường này đã có một cơ hội tiềm năng trị giá 45 tỷ USD, trong khi trị giá thị trường vi mạch máy tính PC và máy chủ là 25 tỷ USD. Ngoài ra, Hãng này còn có tham vọng là đưa vào trong mỗi vi mạch các tính năng không dây.

Cũng tương tự như vậy, do bộ phận kinh doanh phần mềm PC bị chậm lại, Hãng Microsoft cũng đang chuyển hướng sang các lĩnh vực mới như đầu trò chơi video. Đây là một cố gắng lớn để thay đổi định hướng công ty, họ sẽ bán ra không chỉ là các bit (số nhị phân) lưu trong đĩa mà cả các máy móc và phần mềm chương trình truyền thông đa phương tiện.

Sự đổi mới không ngừng này là điều thiết yếu của công nghệ. Trong thời kỳ xuống dốc lớn gần đây nhất của công nghệ, đó là vào các năm 1985-86, một số hãng IT khổng lồ đã gặp phải sóng gió, ví dụ như Hãng Dell chẳng hạn. Nhưng giờ đây Dell đã nổi trội trong lĩnh vực PC với doanh số tăng 14% trong năm ngoái, đạt trị giá 35,4 tỷ USD. Và quan điểm của Nhà sáng lập, Michael S. Dell, là: “Ở đây không thiếu các ý tưởng mới và sự ra đời của các công nghệ mới. Cho dù thế nào đi nữa, thì sự tiến hoá công nghệ không hề có dấu hiệu của sự đã trưởng thành”. Ngành công nghiệp IT có thể sẽ đòi hỏi một sự lãnh đạo chắc chắn hơn trong những năm sắp tới, nhưng đối với công nghệ, để có thể duy trì là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế thì các nhà lãnh đạo IT cần đảm bảo chắc chắn rằng chúng không hề chậm lại khi chúng phát triển.

Nguồn:
FacebookTwitterLinkedInPinterestCập nhật lúc: